تاثیر ارتباطات مجازی بر ارتباطات حقیقی درون خانواده‌ها

این روز‌ها پدر مادر‌های زیادی از اینکه فرزندشان دائماً در فضای مجازی مشغول است، گلایه دارند. البته کودکانی هم هستند که توجه والدین خود به تلفن همراهشان را از توجه به فرزندشان بیشتر می‌دانند؛ اما انتقاد‌ها به اینجا ختم نمی‌شود. همسران هم از این موضوع خسته شده‌اند. زنان از همسرانشان که دائم مشغول چک کردن اخبار و طنز‌ها و سرگرمی‌ها هستند، گلایه دارند. مردان نیز از زنان به دلیل آنکه به‌جای توجه به محیط خانه در گروه‌های دوستی و خانوادگی پرسه می‌زنند و یا دائماً آخرین‌مدل‌های مد لباس و آرایش را رصد می‌کنند، خسته شده‌اند. هرکسی دیگری را متهم می‌کند و رفتار فردی خودش را در محیط خانواده نادیده می‌گیرد؛ اما حقیقت آن است که این انتقاد به همه وارد است و بهتر است به‌جای متهم کردن دیگری به دنبال راه‌حل برای آن باشیم. درواقع با پدید آمدن فضای مجازی و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی، ارتباطات کلامی و عاطفی خانواده‌ها به حداقل رسیده است. هرکدام از اعضای خانواده بعد از انجام کار‌های فردی به دنبال فرصتی است که در گوشه‌ای و به‌دوراز هرگونه مزاحمت، شبکه‌های اجتماعی مختلف خود را رصد کند، مطالب دیگران را لایک کند و پستی جذاب را با دیگران به اشتراک بگذارد.

 

در مورد رویداد‌های روزمره زندگی خود ترجیح می‌دهد به‌جای اعضای خانواده با دوستان مجازی‌اش هم‌صحبت شود. آن‌ها را از موفقیت‌ها و شکست‌های خود مطلع کند، در جریان مشکلات آن‌ها قرار بگیرد و با آن‌ها همدردی کند و برای حل مشکلات شخصی خود هم از دنبال کنندگانش مشورت بگیرد. کار به‌جایی رسیده است که حتی ابراز عشق و علاقه افراد خانواده به یکدیگر نیز در بستر فضای مجازی انجام می‌شود و افراد ترجیح می‌دهند آن را برای دیگران به نمایش بگذارند. همسران در شبکه‌های اجتماعی به یکدیگر ‏عشق و محبت ابراز می‌کنند. فرزندان در پست‌هایشان قدردان زحمات والدین می‌شوند و پدر مادر‌ها با انتخاب تصویر پروفایلی از فرزندشان محبت خود را نثار او می‌کنند. همه این ابداعات جای ارتباطات چشمی، کلامی و عاطفی درون خانواده‌ها را گرفته است و بدین‌وسیله فرصت برقراری ارتباطات حقیقی را کاهش داده است. میزان درگیری در فضای مجازی گاهی آن‌قدر زیاد می‌شود که حتی ساعت خواب و صرف غذا نیز جابه‌جا می‌شود و افراد گفتگو‌های مجازی را به دورهمی‌های حقیقی خانوادگی ترجیح می‌دهند. افراد برای اینکه بتواند مدت بیشتری برای گشت‌و‌گذار در فضای مجازی صرف کند، باید سایر روابط خود را در زندگی روزمره به حداقل ممکن کاهش دهد. اینترنت با داشتن شرایط دل‌انگیز و کاذب مجازی، به‌خصوص برای جوانان، می‌تواند باعث گسیختگی تمام ابعاد زندگی آن‌ها شده و آن‌ها را از خانواده دور کرده و به عمق انزواطلبی و تنهایی بکشاند.

 

افزایش طلاق، افت تحصیلی، افسردگی فرزندان، به خطر افتادن حریم خصوصی، افزایش سن ازدواج، دوستی‌های بدون مرز، سهولت خـیانت در روابـط زناشویی، اتلاف وقت، انزواطلبی و فردگرایی، اعتیاد مجازی و تغییرات سبک زندگی در جهت زندگی شبکه‌ای و... مواردی هستند که کارشناسان فضای مجازی آن‌ها را به‌عنوان پیامد‌های اصلی کمرنگ شدن ارتباطات خانوادگی معرفی می‌کنند. در حقیقت کاهش روابط عاطفی درون خانواده اعم از روابط بین همسران، والدین و فرزندان و تحلیل رفتن فضای تعاملی بین آن‌ها نشان‌دهنده ازبین‌رفتن بسیاری از پیوند‌های سنتی گذشته در انسان‌های عصر جدید است. هر چند فضای مجازی کمیت ارتباطات را به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است و هر فردی می‌تواند به‌راحتی با افراد زیادی در سراسر جهان در تعامل باشد، اما کیفیت این ارتباطات سطحی شده است و اهداف مشترک و دل‌بستگی‌های عمیقی، میان کاربران شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد. برای اصلاح این موضوع هر فردی باید از خود شروع کند و حضور قانونمند در فضای مجازی اولین گام در مسیر اصلاح روابط است. البته بدون شک والدین به‌عنوان الگو‌های فرزندان در محیط خانواده باید در این مسیر پیش‌قدم باشند. بهتر است قدر لحظات را بیشتر بدانیم و اجازه ندهیم ارتباطات سطحی فضای مجازی، ارتباطات عمیق خانوادگی‌مان را کمرنگ کند.